Các trường học áp dụng phương pháp giáo dục sớm Montessori là môi trường tuyệt vời cho sự phát triển của trẻ trong giai đoạn nhạy cảm từ 0-6 tuổi, nhưng không phải đứa trẻ nào cũng có cơ hội tham gia học tập tại các ngôi trường như vậy. Trong khi đó, gia đình không chỉ là “cái nôi” sinh thành mà còn là môi trường giáo dục đầu tiên giúp trẻ hình thành nhân cách, cá tính và xây dựng nền tảng cho sự phát triển toàn diện về sau. Vậy tại sao bạn không thử áp dụng các hướng dẫn dạy con theo phương pháp Montessori tại nhà vừa đơn giản lại hiệu quả lâu dài ngay sau đây!
1- Một số nguyên tắc chung của phương pháp giáo dục sớm Montessori
Tương tự như ở trường học Montessori, để việc học và nuôi dạy con đúng cách tại nhà đạt hiệu quả, chúng ta cần tạo môi trường phong phú với nhiều học liệu khác nhau và chú ý phát hiện sự thích thú và tập trung của trẻ với học liệu mà trẻ thích nhất. Từ đó khuyến khích trẻ hình thành đam mê và khai phá khả năng tiềm ẩn. Các học liệu cha mẹ có thể tự sáng tạo từ những vật dụng dễ kiếm ở nhà hoặc tìm mua dễ dàng ở những hiệu sách, cửa hàng đồ chơi cho trẻ.
Việc tạo cho trẻ không gian và thời gian cho trẻ học hỏi và làm công việc mà chúng yêu thích, tránh ngắt quãng cũng rất quan trọng, rèn luyện khả năng tập trung và tư duy sáng tạo. Dạy con tại nhà cũng không đồng nghĩa với việc giúp con làm hết mọi việc mà cha mẹ hãy từng bước nâng cao và rèn luyện các kỹ năng cần thiết để trẻ có thể tự thực hiện như vệ sinh cá nhân, đi giày, thay quần áo, xúc cơm, tự chơi và sắp xếp đồ chơi sau khi chơi xong.
Nếu bố mẹ và trẻ luôn vui vẻ hoạt động, trải nghiệm và học hỏi thì trẻ sẽ tiếp thu kiến thức nhanh hơn và nhiều hơn. Vai trò của bố mẹ trong cách dạy con theo phương pháp Montessori tại nhà chính là theo dõi và khuyến khích sự phát triển nhân cách, sở thích của trẻ thông qua những hành động và sự chú ý hàng ngày.
Khi chuẩn bị một hoạt động học tập cho con nghĩa là mẹ đang chuẩn bị hỏi xem con hứng thú với lĩnh vực đó hay không. Hãy cho con thử nghiệm nhiều lĩnh vực khác nhau. Hoạt động nào con chú ý nhiều nhất, muốn thực hiện lặp đi lặp lại nghĩa là con đã có hứng thú với lĩnh vực đó. Khi con thực hiện thuần thục hoạt động ở cấp độ đầu tiên mới chuyển sang chế độ khó hơn.
Trong một lớp học áp dụng phương pháp giáo dục sớm Montessori, thường giáo viên sẽ khuyến khích trẻ chủ động tìm hiểu một hoạt động/ giáo cụ trên kệ. Đối với lớp học ở nhà, mẹ cũng nên cố gắng trưng bày hoạt động trên kệ sao cho hấp dẫn để con tò mò và học hỏi. Sau khi chuẩn bị môi trường thích hợp, quan sát và hiểu được nhu cầu của con rồi mới sắp xếp các hoạt động phù hợp với sự phát triển cả thể chất và tinh thần của con.
Mỗi tuần chuẩn bị mỗi kệ lĩnh vực từ 3-5 hoạt động. Trong đó, khoa học, địa lý, lịch sử , sinh học, nghệ thuật được đưa vào lĩnh vực chung là văn hóa.
Theo đúng tinh thần của giáo dục sớm Montessori là mẹ để trẻ được tự do lựa chọn hoạt động thì việc ấn định một thời gian cụ thể cho một bài học cụ thể là rất khó thực hiện.
Nhiều trường Montessori lên lịch hoạt động trong ngày/tuần chỉ để phụ huynh xem. Mẹ chỉ cần lập mục tiêu dài hạn (1 hay 3 tháng) và giáo án theo tuần để chuẩn bị tài liệu/vật dụng, còn lại hoạt động cụ thể vào ngày nào, tuần nào phụ thuộc vào con.
Ví dụ: nếu con chỉ mải mê khám phá khoa học hay chỉ muốn thực hiện các hoạt động mỹ thuật mà không quan tâm đến khay hoạt động khác thì mẹ cũng không cần ép buộc con chỉ vì muốn con làm theo đúng giáo án và kế hoạch của mẹ.
Mỗi ngày mẹ cần bố trí ít nhất 2-3 hoạt động thể lực cho con. Nếu không thể đi ra ngoài trời, mẹ có thể bố trí vật dụng trong nhà sao cho con được vận động. Ví dụ: leo cửa sổ, trải thảm cho con bò chui qua cái bàn hoặc có thể dùng thùng giấy cắt thông hai đầu, vận động theo nhạc..)
Hãy chọn thời gian yên tĩnh để thực hiện các hoạt động tĩnh và kẽ tĩnh với động, chẳng hạn các trò chơi hay các hoạt động thực hiện cuộc sống. Thời gian cho hoạt động ít nhất là 90 phút cho mỗi buổi (sáng, chiều, tối)
Mẹ có thể lập lịch phân bổ các hoạt động và tuân theo lịch này để hình thành thói quen cho con.
2- Phân bổ các hoạt động giáo dục sớm Montessori theo từng độ tuổi
2.1 Giai đoạn đầu đời từ 0-6 tuổi
Thông qua quan sát thực tế, Montessori đã chỉ ra giai đoạn trước 6 tuổi chính là thời kỳ nhạy cảm đặc biệt của trẻ trước những kích thích từ môi trường xung quanh. Đây cũng là giai đoạn trọng tâm trong cách dạy con theo phương pháp Montessori. Các học cụ và hoạt động trong thời gian này nấu được sắp xếp phù hợp sẽ giúp trẻ bộc bộ các khả năng về vận động, học tập, ngôn ngữ, tính trật tự, hoàn thiện các giác quan và thể hiện đam mê với cá vật dụng nhỏ, cũng như phát triển các hành vi xã hội.
Đặc biệt trong giai đoạn 4-5 tuổi là thời kỳ trẻ rất nhạy cảm với ngôn ngữ và các con số. Cha mẹ nên nắm bắt “thời điểm vàng” này để tạo ra nhiều hoạt động để con có cơ hội học toán và ngôn ngữ một cách tự nhiên thông qua các trò chơi. Đây cũng là thời điểm tốt để dạy tiếng Anh theo phương pháp Montessori thông qua các bài tập Montessori cho trẻ 5 tuổi đơn giản như trò chơi ghép chữ, gọi tên đồ vật.
2.2. Giai đoạn tiểu học từ 6-12 tuổi
Trong giai đoạn này trẻ sẽ trải qua sự thay đổi khá lớn về tâm và sinh lý từ một đứa trẻ từng bước trưởng thành. Về mặt sinh lý, trẻ phát triển nhanh về chiều cao và cân nặng, chuẩn bị cho giai đoạn dậy thì quan trọng đánh dấu sự trưởng thành ở trẻ.
Môi trường học tập và sinh sống sẽ tác động rất lớn tới tâm lý của trẻ. Từ khi còn nhỏ, trẻ đã được khuyến khích phát triển tính độc lập, giảm bớt sự phụ thuộc vào cha mẹ thì đến thời kỳ này trẻ xuất hiện xu hướng làm việc và giao tiếp theo nhóm, tiếp đến là hoạt động độc lập và theo sở thích cá nhân.
2.3. Giai đoạn thiếu niên từ 12-18 tuổi
Trong giai đoạn này, Montessori không thiết kế chương trình đào tạo chi tiết. Nhưng cha mẹ vẫn nên tạo cơ hội cho trẻ được tiếp xúc thực tế thông qua các hoạt động xã hội và trải nghiệm gần gũi với thiên nhiên, đặc biệt là trẻ em ở khu vực thành phố. Trong giai đoạn này “những đứa trẻ to xác” đã có sự ý thức khá đầy đủ về bản thân và bắt đầu có xu hướng chứng tỏ bản thân như một người trưởng thành thực sự.
3- Một số hoạt động khác hỗ trợ trẻ học phương pháp này mà cha mẹ có thể làm tại nhà
- Sáng
8h00
- Vận động: dạo bộ ngoài trời/ tập thể dục, nhảy theo nhạc..
- Ngồi lại với con: Trò chuyện ngắn/ Hát một bài hát
- Vệ sinh nhà cửa/phòng học: hoạt động này giúp bồi dưỡng tính trách nhiệm, ý thức bảo vệ môi trường
9h30-10h15
- Bài học phát triển trí tuệ: các bài học về địa lý, sinh học, khoa học, lịch sử…. thẻ học chuyên sâu (nomencalture)
10h15-11h00
- Hoạt động toán/cảm quan: sử dụng giáo cụ hoặc các tài liệu in (printable)
- Hoạt động ngôn ngữ: xem video tiếng Anh
- Trưa (trước khi ngủ trưa)
- Đọc sách, nghe nhạc, nghe kể chuyện, hát..
- Chiều (sau khi ngủ trưa)
15h00 – 16h30
- Hoạt động thủ công sáng tạo: đất nặn, mỹ thuật.. các hoạt động phát triển kỹ năng vận động tinh
- Giá trị sống/ phát triển EQ
- Các bài tập thực hành cuộc sống
16h30
- Hoạt động ngoài trời, tham gia vào các hoạt động nhóm như chăm sóc cây cối, động vật, vệ sinh môi trường. (Ngồi lại với con để thảo luận xem cần dọn dẹp những gì. Nếu con chưa làm được hoặc chưa chịu làm thì để con ngồi quan sát. Vai trò của mẹ là khuyến khích con quan sát, chứ không phải giao việc cho con)
- Tối
17h30
- Vui chơi, sinh hoạt gia đình
- Cùng chuẩn bị bữa ăn và dọn dẹp
19h30
- Hoạt động Ngôn ngữ:
- Ngồi lại với con để thảo luận về chủ đề nào đó: thơ, câu đố, truyện tranh
- Học từ mới với các thẻ ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng Anh
- Xem video tiếng Anh
- Hoạt động toán và cảm quan: theo giáo cụ
Dạy con theo phương pháp giáo dục sớm Montessori tại nhà đã được áp dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia phát triển trên thế giới, đặc biệt là ở Mỹ. Khởi đầu từ môi trường giáo dục đầu tiên là gia đình, những hướng dẫn về phương pháp giáo dục Montessori trên đây hy vọng sẽ góp phần thay đổi cách bố mẹ tư duy nuôi dạy trẻ. Cùng với phương pháp dạy con tại nhà, Phương châm giáo dục của Montessori tại Ariko luôn đề cao sự tôn trọng và khuyến khích sự phát triển độc lập của trẻ với đầy đủ những tiềm năng sẵn có của những vị chủ nhân tương lai của hành tinh chúng ta.
>>> Có thể bạn quan tâm: Mua giáo cụ Montessori 0-3 tuổi ở đâu chính hãng giá tốt?
Ariko Montessori là 1 trong những đơn vị sản xuất trực tiếp và cung cấp trực tiếp các sản phẩm nội thất mầm non gỗ, đặc biệt là giáo cụ Montessori, bàn ghế gỗ mầm non tới các trường mầm non, dự án, đại lý… tự tin là 1 trong những địa chỉ uy tín đáng để cho quý khách hàng tham khảo và chọn mua hàng. Để nhận thêm các thông tin và giải đáp thắc mắc về các sản phẩm giáo dục theo phương pháp Montessori cho trẻ em, bạn hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline: 0375600068 hoặc đến trực tiếp địa chỉ: 189 Nơ trang Long, Phường 12, Quận Bình Thạnh, TP. HCM hoặc truy cập trực tiếp đến website https://arikomontessori.com/ để được tư vấn trực tiếp nhé.